Saner, katıldığı televizyon programında Bakanlık projelerini anlattı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı H. Ersan Saner, dün akşam eski Sağlık Bakanı Eşref Vaiz ile Halil Depreli’nin hazırlayıp sunduğu televizyon programında , Sosyal Sigortaların mali durumu başta olmak üzere Bakanlığı’nın çalışma yaşamında hayata geçirdiği projeler hakkında bilgi verdi.
Saner: "Sosyal Sigortalar , borç alan bir kurum olmaktan çıkıp borç ödeyen sürdürülebilir bir yapıya kavuştu."
Sosyal Sigortaların şu anda 13. Maaşı ödemeye hazır olduğuna dikkat çeken Saner, " Sosyal Sigortalar, göreve geldiğimizde 12 prim alıp 13 maaş ödeyen , sürdürülebilir bir yapısı olmayan bir kurumdu. 6 ayrı bankada 26 ayrı hesapta aylık borçlanılan 140 Milyon TL borç vardı. Sadece borç faizi ile 2016 sonundaki bilanço: 165 Milyon TL oldu. " dedi.
Sigortaları ayağa kaldırmanın prim oranlarını arttırmak , emeklilik yaşını yükseltmek ve mükellef mükellef sayısını arttırmak olmak üzere 3 yolunun bulunduğunu anlatan Saner, bunlar içerisinde mümkün olan tek çözüm önerisinin mükellef sayısını arttırmak olduğuna işaret ederek, mükellef sayısını arttırmak için kayıtdışındaki çalışanları sosyal güvenlik sistemine dahil ettiklerini ifade etti.
Kayıt dışı işçiliğin her ülkede var olan önemli bir sorun olduğuna dikkat çeken Saner: " Bu ülkeye gelen işçilerin kayıt dışı olup yurtdışına ihraç edilmesini hazmedemezdim. İşverenin hatasından dolayı işçinin deport edilmesi kabul edilebilir bir davranış değil.Bu insanlık dışı bir uygulamaydı. Önce kayıt dışında olan yabancı işgücünü kayıt altına aldık.
Bugüne kadar yapılan aflarda en fazla ulaşılan kayıt altına alınan kişi sayısı 2122 kişiyi geçmezken, Bakanlığımız tarafından çıkarılan aftan 6500 kişi yararlandı ve kayıt altına alındı" şeklinde konuştu.
Kayıt altına alınan çalışanlarla birlikte, göreve geldiği 2015 Ekim ayında 84 795 olan sigortalı mükellef sayısının 2017 Ekim ayında 101 763’e ulaştığını , bir yılda yaklaşık 17 bin civarında arttığını söyleyen Saner, artan mükellef sayısının sigortaların mali yapısını güçlendirdiğine ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturduğuna dikkat çekti.
Sosyal Sigortalar kurumunun durumunu yoğun bakımda olan bir hastaya benzeten Saner, doğru teşhis ve tedaviler belirleyerek kurumu yeniden hayata döndürdüklerini anlattı.
Sosyal Sigortalar’In yapısında tespit ettikleri anomalileri düzeltmek için harekete geçtiklerini anlatan Saner, Sosyal Sigortalar ve Sosyal Güvenlik Yasası’nda 17 maddelik bir değişiklik yaptıklarını söyledi. Yapılan yasal değişiklikerler hakkında bilgi veren Saner, bu değişiklikler kapsamında ; işverenlerin yatırımlarının üç aylıktan aylığa çevrildiğini, 65 yaşını geçmiş kişilerin emekli olabilmesi için önünün açıldığını, aylıkların başlangıç tarihlerinin değiştirildiğini belirtti. Değişiklikler kapsamında kamu ile özel arasındaki ayrımın da ortadan kaldırılarak, erkeklerde mükellef askerlik sürelerinin emekliliğe yansıtıldığını kaydeden Saner, değişikliklerden birinin de Sosyal sigorta borçlarının ödenmemesinden dolayı yaşanan gecikme faizlerinin bağışlanması olduğuna dikkat çekti. Bunun toplumda sigorta affı olarak algılandığını ve 17 maddelik yasal değişiklikten yalnızca biri olduğunu belirten Saner, yapılan yasal değişikliklerin sosyal sigortaların borç ödeyen bir kurum haline gelmesinde de önemli rol oynadığını söyledi.
Aktif pasif sigortalı istatistiklerine bakıldığında , 2011-2015 yılları arasında; binde 5 oranında gidip gelen aktif- pasif oranının, %3.1 artarak son 2 yılda 2.85 e ulaştığını ifade eden Saner, dünya ortalamasının %3 olduğunu belirterek, "Biz bu performansı dünya ortalaması % 3’e yaklaştırdık. Anavatanla imzalanan ekonomik programda da bu oran% 3. " ifadelerini kullandı.
Sosyal Sigortalar’ın bugünkü mali yapısı hakkında da bilgi veren Bakan Saner, Ekim 2017 itibariyle sigortalı sayısının 102 bin, emekli sayısının ise 35 759 olduğunu kaydetti.
"İnsanları Koşturtacağımıza Bilgisayarları Konuşturacağız "
Bakanlığının en önemli projelerinden birinin de, bilgi ve belgelerin elektronik ortama geçirilmesini sağlayan E-Bakanlık projesi olduğuna vurgu yapan Saner, " Bir işveren ön izinle işçi getirecekse Bakanlığımıza 29 adet form sunuyor.
Ön izin için müracaat ediyorsanız Sosyal Sigortalar ve İhtiyat Sandığı’dan borcu yoktur belgesi isteniyor. İki daire de bakanlığımıza bağlı ve vatandaş kurumlarımız arasında koşturuyor. Vatandaşlarımızı koşturacağımıza bilgisayarları konuşturacağız diyoruz. 1 Aralık’tan itibaren E- Bakanlık sistemine geçiyoruz.1 Aralık’tan itibaren artık pasaportlara mühür vurmayacağız. Elektronik çalışma izin kartı vereceğiz. Esas denetim elektronik ortamda olacak. "ifadelerini kullandı.
"Kazan Kazan Mantığı ile Hareket Ediyoruz "
17 aylık görev süresince Bakanlığı’nın hazırladığı projeleri erken seçim tarihi değişince bu ard arda düzenlediği basın toplantıları ile kamuoyuna anlatmaya çalıştığını ifade eden Saner, " Düzenlediğimiz basın toplantıları seçim yatırımı olarak algılandı, oysa biz hazırladığımız projeleri Kasım ayından itibaren kamuoyuna anlatmayı planlıyorduk, programımız buydu. " şeklinde konuşarak yerel istihdamın desteklenmesi amacıyla KKTC vatandaşı işsizlere, girişimcilere ve küçük esnafa yönelik hazırlanan teşvik programları hakkında da bilgi verdi.
" Bu teşvik programlarını hazırlarken şu temel felsefe ile hareket ettik. Bugün asgari ücret 2 175 TL’dir.
2175 TL alan bir vatandaşın eline işçi katkı payı kesildikten sonra 1893 TL geçiyor. Ama bu işçinin işverene maliyeti 2501 TLdir çünkü devlete % 15 oranında işveren katkı payı ödüyor. Bu 325 TL’yi devlete yatıracağına, ilk kez üniversiteden mezun olup işe girecek olan, sigortalara kayıt olacak olan KKTC vatandaşlarına; üniversite mezunu ise % 15 oranında ( 2500), lise mezunu ise %8 oranında ( 2400) ödeme yapsın ve banka hesabına yatırdın. Kadınlarda öğrenim durumuna bakılmaksızın 60 ay, erkeklerde meslek lisesi mezunu ise 60 ay, üniversite mezunu ise 48 ay , lise ve ortaokul mezunu ise 36 ay süresince gençlerimizin sosyal güvenlik yatırımlarını devlet karşılasın" şeklinde konuşan Saner, 1 Temmuz 2017 ‘den itibaren ilk kez istihdam edilecek 18-35 yaş arası KKTC vatandaşlarına , 40 yaşına kadar doktora yapanlara ve stajyer statüsünde çalışanlara tam sosyal güvenlik desteği sağlanacağını söyledi.
ilk kez kendi işini kuran; Kadın girişimcilere 60 Ay , 18-40 yaş arası genç erkek girişimcilere ise 48 Ay tam sosyal güvenlik desteği verileceğini anlatan Saner, daha önce teşvik almamış olmak koşulu ile işveren statüsünde kaydı bulunan girişimcilerden, işten duruş beyanı bulunan ve duruş tarihi ile yeniden işveren statüsüne geçiş tarihleri arasında 3 yıl süre bulunan işverenlerin de bu teşvikten yararlanabileceini ifade etti.
Kendi dahil en az 1 en çok 5 kişi istihdam eden küçük esnafa yönelik de sosyal güvenlik desteği hazırladıklarını anlatan Saner, teşvik kapsamında 24 ay süresince işverene Sosyal Güvenlik primlerinin işveren katkı payının %50’sinin iade edildiğini dile getirdi.
Program sunucusu Eski Sağlık Bakanı Vaiz’den Saner’e tebrik
Bakanlığın projelendirdiği katkılarla ilgili kaynak sorunu yaşanmayacak mı? sorusuna da yanıt veren Saner, "Bu katkı ile ilgili kaynak dün vardı, daha önce de vardı, bugün vardır, yarın da var olacaktır. Yeter ki biz biraz çalışalım. Biraz çalışırsak bu ülkede başaramayacağımız hiç bir şey yoktur. Bu kaynağın tümü, dışardan değil, kendi istihdam destek fonumuzda biriken paradır. " şeklinde konuştu.
Fonda biriken kaynağı Bakan Saner’in projelendirerek, çok isabetli, amacına uygun şekilde kullandığını ve emeğinin karşılığını alamayan atıl durumda olan sahipsiz kesimler için imkan yarattığını söyleyen program sunucusu Eski Sağlık Bakanı Eşref Vaiz, sosyal devletin ve Çalışma Bakanlığı’nın gerekliliğinin bunlar olduğuna dikkat çekti. Vaiz, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı H.Ersan Saner’i 17 aya hatrı sayılır icraatlar sığdırdığı ve Çalışma Bakanlığı’nın gerekliliklerini sosyal demokrat bir şekilde yerine getirdiği için tebrik etti.
" Bu işleri yaparken özel sektördeki havayı iyi koklamak, özel sektöre doğru yaklaşmak lazım. Kazan kazan temel felsefe olmalı. Özellikle Karpaz ve Güzelyurt ile Lefke’nin gündeme alınmasının sebebi ilk kez işe alınacak çocukların oralarda işveren için cazip hale getirilmesidir. Kalkınmasına öncelik verilen 4 bölgede, Karpaz, İskele, Güzelyurt ve Lefke’de işverenlere ekstra katkı payı verilecek" ifadelerini kullandı.
"Biz işverenlere diyoruz ki siz gençlerimizn önünü açın biz de size destek olalım ." şeklinde konuşan Bakan Saner, ölçek belirleyerek mevcut çalıştırılan işçiler için de destek çalışmaları hazırlamayı hedeflediklerini söyledi. Saner konuşmasınının sonunda, "’ Sosyal demokratım diyenlere sosyal demokrat anlayışını UBP olarak biz öğreteceğiz, UBP’li çalışma bakanı olarak bunu söyleyebilirim." dedi.