DERYA
Bütçe ile ilgili ilk sözü alan CTP milletvekili Doğuş Derya, bütçenin yetersiz olduğunu kaydetti.
Derya, yabancı iş gücünün güvencesi ve örgütlenme alanı olmadan çalıştığını, yurt dışından gelen ve ev işlerinde çalıştırılanlar yabancılar için uluslararası sözleşmelerin de uygulanmadığını belirtti.
Sektörel toplu sözleşme ile iş barışının sağlanabileceğini kaydeden Derya, özel sektör çalışanlarının göz önünde bulundurulması, sendikalaşma çabasına girilmesi gerektiğini vurguladı.
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği konusunda konuşan Derya, demokrasi meselesi olan bu konuda büyük mücadele verdiklerini söyledi.
Derya, “Şiddeti önlemek istiyorsak ev içindeki eşitsizliği ve adaletsizliği kaldırmalıyız. Devlet, çocuk, hasta, yaşlı ve engelli bakımını kadınların görevi gibi görüyor, kadınların emeğine el koyuyor” dedi.
Kurumsal hizmetlerin güçlendirilmesi gerektiğini belirten Derya, bedava kreş ve yaşlı bakım evlerinin gerekliliğine işaret etti
“Ekonomik yaşamı ve istihdamı politikalarını planlamalıyız” diyen Doğuş Derya, iş gücü piyasası içinde kadınların maruz kaldığı ayrımcılıklara değindi.
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dairesi konusunda konuşan Derya, bu daireye istihdamlar konusunda Kamu Hizmeti Komisyonu’nun tutumunu eleştirdi.
Derya, “Bu toplumun çok iyi yetişmiş insanları var, toplumsal cinsiyet eşitliğinin yüzyıllardır verilen bir mücadele olduğunun da farkındadırlar ama devlet buna alan açmıyor” dedi.
Birçok konuda çalıştay düzenlenirken Toplumsal Cinsiyet Eşitliliği konusunda çalıştay düzenlenemediğini belirten Derya, “Çünkü bunu öncelikli bir alan olarak görmüyoruz” dedi.
Derya, yasada öngörüldüğü gibi çalıştayın yapılmasını ve Danışma İzleme Konseyi’nin oluşturulmasını istedi.
TOCED Yasası kapsamında öngörülen, hayata geçirilen ve geçirilemeyen uygulamalara değinen CTP milletvekili Doğuş Derya, “Yasa ciddiye alınmıyor” değerlendirmesinde de bulundu.
Derya, devletin sığınma evi açması gerektiğini de belirterek, “Cinsiyet odak noktalarının aktive edilmesi, şiddete müdahale birimlerinin çalışması, koordinasyonu için daireye müdür atanmasına gerek yok. Bunları Çalışma Bakanlığı sağlayabilir” şeklinde konuştu.
USAR
Bütçe üzerine söz alan CTP milletvekili Sıla Usar, bakanlığın sosyal hizmetler kaleminde önemli bir artış görülmediğini söyledi. Yoksullukla ilgili konuşan Usar, “Bizim yoksullukla mücadele etmemiz gerek. İnsanlar yoksullaştıktan sonra bir takım yardımlar yapmak doğru bir politika değil. Bu insanların eğitimlerine ve mesleklerini yapabilmelerine önem vermeliyiz” dedi.
Yoksul insanların sağlıkta ve çalışma hayatında karşılaştığı sorunlara da değinen Usar, Dünya Bankası’nın Kıbrıs Türk toplumunun yoksulluğunu yüzde 22,2 olarak açıkladığını söyledi.
Sıla Usar, “Bu ülkede her 5 kişiden biri yoksul. Gelir eşitsizliği bu ülkenin en önemli sorunu. Makas giderek açılıyor. Yoksulluk da bir şiddettir. Yoksulluğa karşı mücadele etmeliyiz. Bütçedeki artış, engellilere, çocuklara, yoksullara ve kadınlara dokunacak gibi değil” dedi.
Usar, sosyal yardım programlarına daha fazla bütçe ayrılması gerektiğini vurgulayarak, yoksulluk sınırının ölçümü konusunda çalışma yapılması gerektiğini de söyledi.
Genel Sağlık Sigortası konusunda da konuşan, bu sistemin felsefesine hem kişi hem de parti olarak desek beyan eden Usar, bu konuda bazı çalışmalar yapılması gerektiğini söyledi.
Sosyal Sigortalar Dairesi’nin Sağlık Bakanlığı’na olan borcu ödemediğini belirten Usar, “Bence sağlıktaki alt yapı eksikliğinin temelinde bu sorun yatıyor” dedi.
Usar, sigortaların güçlendirilmesi, özel ve kamu sağlık merkezlerine ödeme yaparken zorlanmaması gerektiğini belirtti.
Sıla Usar, kamu sağlık merkezlerinin güçlü olması, özelle rekabet edebilir durumda olması gerektiğini belirtti.
ŞAHALİ
CTP milletvekili Erkut Şahali de bütçe üzerine söz aldı. Ülkedeki yabancı iş gücündeki artışa işaret eden Şahali, yerel istihdamda düşüş olduğunu belirtti.
Şahali, yerel istihdamın artırılması için Çalışma Bakanlığı’na önemli görevler düştüğünü söyledi.
Erkut Şahali, ülke insanının donanım kaydının ortaya çıkmasında, 18-60 yaş arasındaki kişilerin hangi alanlarda istihdam edilebileceğinin belirlenmesinde, Çalışma Dairesi’nin faal olabilmesi gerektiğini söyledi.
İş alanlarının artık değiştiğini, gençlerin birçok farklı alanda eğitim aldığını ifade eden Şahali, elektronik ortamda, kendi evlerinden çalışabilecek kişilerin istihdamının önünü açacak bir düzenleme yapılması gerektiğini belirtti.
Şahali, Eğitim ve Çalışma bakanlıklarının işbirliklerinin istihdam için önemli olduğunu vurguladı.
İşsizlik oranlarının ciddiyetle ele alınması gerektiğini belirten Şahali, “Gerçek bir sayım ve oluşacak veri tabanının güncel tutulması önemli. Bunları yapmadığımız takdirde her alanda yabancı iş gücü tercihi sürecek” dedi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın her biriminin geliştirilmesinin ertelenemez bir gerçek olduğunu söyleyen Şahali, iş kazalarını, insan onuruna aykırı çalışma ortamlarını denetleyecek sayıda personel olmadığını kaydetti.
Şahali, “Önümüzdeki yıl da çalışma yaşamında disiplin sağlayamayacağız, personel eksikliğini, kaynak eksikliğini konuşacağız. Toplumun dönüşmesi, devletin kurumlarının saygınlığının artması için acil bir insan kaynağı tartışması yapılmalı. Esas yapılması gereken budur” dedi.
ARIKLI
YDP Genel Başkanı Erhan Arıklı da Genel Kurulda söz aldı. Arıklı, KKTC’deki çalışma hayatını “bozuk ve denetimsiz” olarak niteledi.
Geçtiğimiz yıl ve bu yıl iş kazalarında kayıplar olduğunu söyleyen Arıklı, “İş yeri güvenliği konusunda sınıfta kaldık. Kayıpların birçoğu üçüncü ülke insanıdır. Onların hakkını, hukukunu arayan yok. İş kazaları o gün konuşuluyor, gazetelerde çıkıyor. Sonra unutuluyor. Devlet olarak ülkemizdeki her insanın hakkını, hukukunu aramalıyız” dedi.
Yoksulluk yardımı alan kişilerin maaşlarının kesilmesi konusuna değinen Erhan Arıklı, “Verilen maaş insanların çalışmadan hayatını idame ettireceği kadar mı? Bu insanlar bin- bin 500 TL ile geçinebilir mi?” diye sordu.
TC ile KKTC arasında imzalanan işgücü anlaşmasına değinen Arıklı, KKTC’de çalışan TC vatandaşlarının “ırkçı” uygulamalara maruz kaldığını savundu.
Huzur evleri konusunda da konuşan Arıklı, Lapta’daki huzur evinin neden hala bitirilemediğini sordu.
Arıklı iş uyuşmazlıklarının çözümü için yasal düzenlemeye ihtiyaç olduğunu söyledi.
Üçüncü dünya ülkelerinden gelen işçilerin çok düşük ücretlerle çalıştığını kaydeden Arıklı, yerli iş gücünün bu durumdan zarar gördüğünü anlatarak, hem kaçak çalışma ortamını ortadan kaldırmak için hem de yerli işgücünü korumak için tedbirler alınması gerektiğini dile getirdi.
Engelli istihdamının gereken noktada olmadığını söyleyen Arıklı, meselenin engellilere maddi yardım yapmak olmadığını, bu insanların hayata karışması için çalışmak gerektiğini söyledi.
Arıklı, asgari ücret komisyonundaki temsiliyetin gözden geçirilmesi gerektiğini anlattı.
Sendikaların hükümetin üzerinde bir güç haline geldiğini söyleyen Arıklı “önüne gelenin sendika kurmasına izin verilmemesi gerekir” dedi.
Arıklı, hem sendika kurmayı, hem de grev konusunu “belirli şartlara bağlamak gerektiğini” kaydederek, profesyonel sendikacılık kavramını eleştirdi.
HAMZAOĞULLARI
CTP Milletvekili Biray Hamzaoğulları da, Güzelyurt Vergi Dairesi’nin yeni yıl etkinliği nedeniyle kapatıldığına işaret ederek “maaşlarını kesecek misiniz?” diye sordu.
3 bin 500 TL maaş alan bir kişinin çocuklarını nasıl okula göndereceğini, masaya nasıl yemek koyacağını soran Hamzaoğulları, sosyal yardım maaşlarının da gözden geçirilmesi gerektiğini belirtti.
Karpaz bölgesinin sorunlarına işaret eden Hamzaoğulları, engelli çocukların ciddi sıkıntı yaşadığını söyledi.
Karpaz bölgesinde eğitime ihtiyacı olanlar yanında bakıma ihtiyacı olanlar da olduğunu söyleyen Hamzaoğulları, bölgedeki engelliler için kendi yaptığı yardımlardan da bahsetti.
Yatalak kişiler için gerekli olan elektrikli yatak ihtiyacının giderilmesi gerektiğini anlatan Hamzaoğulları, 50’ye yakın engelli bulunduğunu tespit ettikleri bölgede, engelli rehabilitasyon merkezi konusunda gereken adımların atılmasını istedi.
Hamzaoğulları, İskele bölgesindeki dairelerin tek çatı altına toplanması gerektiğini de söyledi.
Kendi bölgesinden birkaç gencin gelecek sene çalışabilecek durumda olacağını dile getiren Hamzaoğulları, istihdama bunlarla başlanabileceğini dile getirdi.
ATAOĞLU
DP Genel Başkanı Fikri Ataoğlu da, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı kurumların görevlerine bakıldığında mevcut bütçenin yeterli olacağına inanmanın çok güç olduğunu kaydetti.
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dairesi’nin hala teşkilatlandırılmadığını söyleyen Ataoğlu, bu dairenin icraata geçirilip geçirilmeyeceğini sordu, eğer geçirilecekse buraya ayrılan rakamın yeterli olup olmayacağını sordu.
Ataoğlu, genel sağlık sigortası konusundaki çalışmaları da sordu.
Çalışma af yasasının bakanlığın prim toplama yeteneğini azaltıp azaltmayacağı sorusunu yönelten Ataoğlu, bu adımla yasalara uyanların kendini “enayi” gibi hissettiğini söyledi.
Gençlerin üretime katılması, meslek liselerinin cazip hale getirilmesi gerektiğini söyleyen Ataoğlu hükümetin bu yolda gerekenleri yapmak durumunda olduğuna işaret etti.
Kadına yönelik şiddetin önlenmesi için gereken adımların atılması gerektiğini kaydeden Ataoğlu, hükümetin, sığınma evleri, kadının ekonomiye katılması gibi konularda gerekeni yapmasını istedi.
Ataoğlu, iş kazalarının denetimlerinin hiçbir şüpheye mahal vermeyecek şekilde yapılması gerektiğini anlattı.
Engelli istihdamına gereken önemin verilmesini isteyen Ataoğlu, yaşlıya, çocuğa ve kadına da devletin yanlarında olduğunun hissettirilmesi gerektiğini ifade etti.
ŞAHİNER
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bütçesi üzerine söz alan CTP Milletvekili Salahi Şahiner, bakanlık bütçesine sadece hayat pahalılığı oranında bir artış yapıldığını, bunun bakanlığın yeni projeler yapamayacağına işaret ettiğini dile getirdi.
Sosyal Hizmetler Dairesinin yasa ile belirlenmiş görevlerini yerine getiremediğini dile getiren Şahiner, bunlar için bütçeye ihtiyaç olduğunu kaydetti.
Yaşlı ve hastalara yerinden bakım sağlanması gerektiğine işaret eden Şahiner, yaşlıların hastaneye taşınmasında ciddi sıkıntı yaşandığını belirtti.
Şahiner, Sosyal Hizmetler Dairesi bütçesinde yapılan artışın görece düşük olduğunu belirterek, bunu talihsiz bir durum olarak değerlendirdi, dairenin yıl içinde yaratılacak k bütçeyle hak ettiği noktaya getirilmesi temennisinde bulundu.
Turizm işletmelerinde çalışanların angarya çalıştırıldığı haberlerinin ihbar olarak alınması gerektiğini söyleyen Şahiner, buralardaki denetimin artırılması gerektiğini belirtti.
GÜNDÜZ
UBP Milletvekili Menteş Gündüz de söz alarak, bazen bütçe yeterli olsa da yasaların gereken adımları atmaya izin vermediğini belirtti.
Komitelere katkı koymayanların kürsüye çıkıp “ahkam” kesmesinin kabul edilebilir olmadığını söyleyen Gündüz, toplumsal cinsiyet eşitliği başta olmak üzere pek çok konuda bir çok önemli yasa geçirdiklerini anlattı.
Gündüz yasaların yapılmasında emeği geçenlere teşekkür etti.
ÇELER
TDP Milletvekili Zeki Çeler de, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının doğumdan ölüme toplumun her kesimine dokunan bir bakanlık olduğunu kaydetti.
Bakanlık icraatlarının önemine işaret eden Çeler, bakanlığın sadece kendi vatandaşlarına değil ülkedeki herkese dokunan bir bakanlık olduğunu da ekledi.
Kendi bakanlığı döneminde ekibiyle ve bakanlık personel ve bürokratlarıyla birlikte bir çok ilerlemeler sağladıklarını dile getiren Çeler, bu bakanlıkta ekip ruhuyla çalışmanın oldukça önemli olduğunu belirtti.
Denetim konusunda Bakanlığın kendi dönemine kıyasla sınıfta kaldığını söyleyen Çeler, kendi dönemlerinde çok daha fazla denetim yapıldığını belirtti.
Çeler, Bakanlığa bağlı tüm dairelerde personel sayısının artırılması gerektiğini dile getirdi.
Yabancı işçilerin sorunlarının çözülmesi için adım atılmasını isteyen Çeler, Türkiye’den gelen işçiler işten duruşlarını kendileri verebilirken üçüncü ülke vatandaşlarının işten duruşlarını Çalışma Dairesi’ne kendilerinin verememesinin adaletsiz bir durum olduğunu kaydetti.
Bu kişilerin zaten “köle” gibi muamele gördüğünü dile getiren Çeler, bu durumun değiştirilmesini istedi.
Sendikalaşmanın önemine işaret eden Çeler, özel sektörde sendikalaşmanın sadece çalışanı korumaya değil, kayıt dışılığın önüne geçmek başta olmak üzere pek çok sorunun çözümü açısından da önemli olduğunu dile getirdi.
1 Mayıs başta olmak üzere resmi tatil günlerinde çalışanların bire iki maaş ödenmesi konusunda ne yapıldığını soran Çeler, 1 Ocak’ta hala işyerini kapatmayan “kan emiciler” olduğunu söyledi.
İş kazalarının önüne geçmek için denetimlerin büyük önem taşıdığını anlatan Çeler, yabancı işçinin kayıt dışına düşmesinin nedenlerinden birinin de denetim eksikliği olduğunu belirtti.
Çeler, özel sektörde yerel istihdamı artırmak için işverene teşvik verirken çalışana da ek ödenek verilebileceğini dile getirdi.
Sigortaların sisteminin online hale getirilmesi için kendi döneminde yürütülen çalışmalara değinen Çeler, bazı aksaklıklar olsa da bu sistemin büyük fayda sağladığını anlattı.
Genel Sağlık Sigortasıyla ilgili yasanın yürürlüğe girmesi için ciddi şekilde personel sayısının artırılması ve sigorta primlerinde düzenlemeye gidilmesine ihtiyaç olduğunu anlattı.
Çeler, en baştan denetimler düzgün yapılmış olsa aflara da ihtiyaç kalmamış olacağını dile getirdi.
Özel sektörde çalışanların yüzde 70’den fazlasına asgari ücret üzerinden sigorta yatırıldığını kaydeden Çeler “bir üniversitede profesör asgari ücret mi alır?” dedi. Çeler, bu konuda denetim yapmak gerektiğini belirtti.
Çeler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dairesi’nin hayata geçmesi için KHK’nın derhal sınavı sonuçlandırmasının çok önemli olduğunu anlattı.
Ülkede değişen sosyolojik yapıyla Sosyal Hizmetler Dairesi personelinin iş yükünün ciddi şekilde arttığını dile getiren Çeler, huzurevi projesiyle ilgili gerekli adımların atılmasını istedi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve bağlı dairelerde güvenlik sıkıntısı olduğunu dile getiren Çeler personelin çoğu zaman kendi aracıyla görev yerine gitmek durumunda kaldığını anlattı.
Çeler, bakanlığın sosyal etkinliklere önem vermesi gerektiğini de kaydetti.
Sosyal Hizmetler Dairesi çalışanlarının çok zor bir görev ifa ettiğine vurgu yapan Çeler, bu memurlara gereken değerin verilmesini istedi.
SUCUOĞLU
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faiz Sucuoğlu da, katkı koyan tüm vekillere teşekkür etti. Konuşmalarda söylendiği gibi, önceki dönemde yapılan denetimler kadar denetim yapılmadığı ifadelerinin doğru olmadığını anlatan Sucuoğlu, toplama bakıldığında ciddi bir fark olmadığını söyledi.
Kayıt dışılıkla mücadele için çıkarılan aftan çok sayıda kişinin yararlandığını dile getiren Sucuoğlu billboardlar yanında, sosyal medya, muhtarlıklar, afişler vs. gibi birçok yolla bu affı anlatmak için çalıştıklarını söyledi.
Genel Sağlık Sigortasının uzun zamandan beridir atılması gereken bir adım olduğunu kaydeden Sucuoğlu, Türkiye ile işbirliğine ilişkin mutabakat zaptının çok önemli bir gelişme olduğunu anlatı.
Otomasyon sisteminin önemli yararlar getireceğini de anlatan Sucuoğlu, yapılan protokol ve hazırlanan takvimin çok olumlu olduğunu söyledi.
Çalışma affı ile ilgili sorulara da yanıt veren Sucuoğlu, sosyal sigortalar affının bütçenin tamamlanmasından kısa süre sonra hayata geçeceğini dile getirdi.
Sigorta affının hedefinin zora düşen işletmelere nefes aldırmak olduğunu söyleyen Sucuoğlu “biz enayi miyiz” gibi söylemlere yanıt olarak da, düzgün yatırım yapanlara yönelik avantajlar sağlanacağını belirtti.
Konuşmaların ardından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 336 milyon 692 bin 500 TL’lik bütçesi Genel Kurulda oyçokluğuyla kabul edildi.